Positieve psychologie tegen burn-out

Burn-out is tegenwoordig een veelbesproken onderwerp, en terecht. De druk van werk, de constante stroom van informatie en de persoonlijke verplichtingen en verwachtingen kunnen overweldigend zijn. Denk maar aan alles wat je denkt te moeten bereiken: de perfecte partner, de leukste baan, het mooiste huis, altijd energie hebben en blij zijn, etc. Natuurlijk is dat niet vol te houden en dit wel proberen kan flinke gevolgen hebben. Gelukkig zijn er manieren, op mentaal én fysiek vlak, om weer in balans te komen.

Positieve psychologie is een wetenschappelijke stroming die zich richt op wat mensen helpt floreren in plaats van zich alleen te focussen op wat er mis is. Dus welke talenten en krachten heb je om jezelf weer op de rails te krijgen als het mis gaat? Waar ben je goed in? Hoe wordt of ben je veerkrachtig? Vertrouw je op jezelf? Dit is essentieel in de preventie en het herstel van burn-out én van terugval na herstel. Daarnaast is beweging een fantastische manier om spanning los te laten en emoties te doorvoelen.  

 

Wat is een burn-out?

We weten medisch gezien eigenlijk niet goed wat een burn-out precies is. Het kan een op zich staande aandoening zijn, maar bijvoorbeeld ook een vorm van depressie of angst. Waar we het over eens zijn is dat burn-out en overspannenheid stress-gerelateerde aandoeningen zijn, waarbij verschillende klachten langduriger de boventoon voeren zoals sterke vermoeidheid, prikkelbaarheid en emotionele labiliteit. Zowel stressoren uit de zakelijke én persoonlijke omgeving als persoonlijke eigenschappen spelen een rol bij het ontstaan van overspannenheid en burn-out. Heel simplistisch gezegd is er langdurig teveel druk en spanning om gevoelsmatig aan te kunnen. Wat we vaak zien is dat mensen niet goed meer luisteren naar de signalen van hun lichaam. Ze negeren vermoeidheid en spanning. Uiteindelijk gaat het lichaam in de verdediging door zich ‘uit te schakelen’.”

 

En wat kan positieve psychologie hiertegen doen?

Positieve psychologie is zich pas meer aan het ontwikkelen sinds de jaren ’90. Zoals ik al omschreef richt het zich op je kwaliteiten en hoe je floreert en hoe je juist dit kunt inzetten om je beter te voelen. Als iemand een groot talent heeft voor grappig zijn, kan deze natuurlijk een super serieuze baan binnen het bankwezen aannemen en er dan van balen niet serieus genoeg te zijn, maar deze persoon kan ook comedian worden en zijn/haar talenten benutten. Dit laatste is gebruik maken van je talenten en accepteren waar je minder goed in bent.
Bij burn-out lopen mensen vaak vast in negatieve gedachtenpatronen, waardoor je vanuit die bril naar de wereld gaat kijken en heb je weinig of niet meer de ruimte om positieve ervaringen te voelen of te creëren. Je kunt gevangen raken in pessimisme, waardoor alles er drukkend of naar uitziet. Bijvoorbeeld je hebt ’s morgens ruzie hebt thuis en stampt boos het huis uit om naar je werk te gaan. Je stapt in de auto en zodra je de snelweg op rijdt snijdt iemand je af. Schelden en tieren natuurlijk. Stel je nu voor dat je ontzettend verliefd bent en een ontbijtje op bed hebt gekregen van je partner. Je zingt onder de douche en stapt al fluitend de auto in. Op de snelweg snijdt iemand je af. Grote kans dat je hier snel overheen stapt om weer terug te gaan naar dat verliefde gevoel en te fluiten.
Een van de basisprincipes van de positieve psychologie is het afzetten van die negatieve bril en het cultiveren van optimisme. Lijkt te mooi om waar te zijn, maar positieve psychologie heeft een sterke wetenschappelijke basis. Onderzoek toont aan dat optimistische mensen veerkrachtiger zijn; ze kunnen beter omgaan met tegenslagen en herstellen sneller van stressvolle situaties.”

En dat geldt niet alleen voor de geest, maar ook voor het lichaam. Mensen die optimistischer in het leven staan, zijn vaak fysiek gezonder en houden minder gespannen hun spieren vast. Ze zijn meer gemotiveerd om actief te blijven en om goed voor zichzelf te zorgen. Ze geloven dat ze positieve invloed hebben op hun eigen welzijn en willen anderen inspireren.

En het mooiste: positieve psychologie is niet lastig toe te passen en nog plezierig ook. Het gaat juist om kleine dagelijkse gewoontes die positieve emoties opwekken, zoals dankbaarheid of het vieren van kleine successen die we vaak voor lief nemen.

Onderzoek laat zien dat positieve emoties ons blikveld verbreden. Wanneer we ons optimistisch en energiek voelen, staan we meer open voor nieuwe ervaringen, relaties en vaardigheden en kunnen we nieuwere oplossingen bedenken. Dit alles werkt weer als een beloning voor meer positiviteit en open staan en maakt ons mentaal weerbaarder. Logischerwijs is optimisme niet alleen nuttig op individueel niveau, maar ook op teamniveau. Positieve zijn emoties besmettelijk: als één persoon optimistisch is, werkt dat aanstekelijk op collega’s. Er worden meer kansen gezien en meer gelachen en mensen voelen zich vrijer om steun te vragen, wat de kans op burn-out vermindert.

Spel en beweging zijn geweldige manieren om positieve emoties te stimuleren. Het brein reageert op fysieke activiteit door het vrijgeven van endorfines, die ons een geluksgevoel geven. Beweging breekt bovendien het patroon van constante mentale stress, en door lichaamsbewustzijn krijgen mensen een betere verbinding met hun fysieke en mentale welzijn. Als we bewegen, wordt niet alleen het lichaam sterker, maar versterken we ook ons vermogen om met stress om te gaan.”

Het is heel belangrijk om te benadrukken dat positieve psychologie niet betekent dat je altijd gelukkig moet zijn of negatieve emoties moet negeren. Integendeel, het gaat om het ontwikkelen van veerkracht, zodat je met moeilijke emoties kunt omgaan zonder dat ze je helemaal overweldigen. Je kunt geen negatieve gedachten ombuigen, zonder ze eerst te erkennen. Doen alsof ze er niet zijn, is toxische positiviteit en dat werkt juist burn-out in de hand. De truc is altijd om alle emoties te erkennen, maar hoeveel ruimte je ze geeft en wat je ermee doet kun je zelf bepalen. Dat is je emoties goed reguleren en daar haal je zelfvertrouwen en veerkracht uit. En als je daar dan beweging aan toevoegt, versterk je die verandering van perspectief. Lichamelijke activiteit zorgt ervoor dat je in het moment komt en even loskomt van de malende gedachten. Dit helpt mensen om weer contact te maken met hun lichaam en hun emoties op een meer bewuste manier te ervaren. Vooral in teamverband kan beweging zorgen voor verbinding en plezier, wat ook weer helpt om stress te verminderen.

Dit alles draagt bij aan het versterken van veerkracht en gezondheid op de lange termijn. Als je leert om niet alleen te reageren op allerlei stressoren die op je afkomen, maar proactief te zorgen dat je met vertrouwen in jezelf positief en stevig staat, kun je heel veel hebben. Daarnaast wordt het leven er leuker van én word je productiever.  

Dit maakt positieve psychologie zo krachtig: het geeft mensen de tools om hun eigen welzijn te verbeteren, zelfs in de meest stressvolle tijden.

 

Leuk en aardig, maar hoe doe je aan positeve psychologie?

Wij hebben een uitgebreide training genaamd Positive vibes die je hier vanalles over leert. Hierbij alvast een aantal praktische positieve tips uit onze training om makkelijk toe te passen in je dagelijks leven:

1. Begin je dag met dankbaarheid

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die regelmatig dankbaarheid beoefenen, optimistischer zijn en minder stress ervaren. Het is een van de belangrijkste constructen uit de positieve psychologie. Je kunt het op simpele manieren toepassen:
– Schrijf dagelijks drie dingen op waar je dankbaar voor bent. Dit kan iets kleins zijn, zoals een goede kop koffie of de zon die schijnt, of iets groters, zoals steun van een vriend of collega.
– Je kunt bijvoorbeeld op je werk afspreken de vergadering te starten met een paar woorden van dankbaarheid.

 2. Negatieve gedachten herkennen en omvormen

Vind een kritische zin die je vaak tegen jezelf zegt en vorm deze om naar iets positiefs. Stel dat je vaak denkt “ik faal altijd”, kun je met jezelf afspreken dat als je dit denkt en merkt je actief tegen jezelf zegt “dit is niet falen, maar onderdeel van het leerproces. Ik groei.”

3. Elke dag een compliment geven

Wij zijn groepsdieren en iets voor een ander doen, geeft onszelf ook een positieve boost. Dus, wij voelen ons ook blijer als we een ander blij maken. Een oprecht compliment geven, is een goede methode om een ander blij te maken.

4. Plan je zelfzorgmomenten

Als je fijne zelfzorgmomenten in je agenda plant, heb je iets om naar uit te kijken. Je lijf vindt het fijn om te weten wanneer het kan ontspannen en als je hier routine in kan opbouwen, gaat het zich automatisch ontspannen. Als jij elke vrijdagavond iets liefs voor jezelf plant, of dit nou een massage of een kopje thee op de bank met je favo serie is, raakt je lijf hieraan gewend en wordt ontspannen op vrijdagavond makkelijker.

 

 

Hopelijk tot snel!

 

Hartelijke groetjes,

Lidewij
GZ-psycholoog en ondernemer

Amsterdam, 08 okt 2024